digitaal lesmateriaal
Werkvormen voor digitaal onderwijs om te brainstormen met je klas (1/2)
Veel docenten stonden de afgelopen weken voor klassen waarvan één of meerdere leerlingen niet fysiek aanwezig waren, maar de les op afstand volgden. In onze blogserie over werkvormen voor digitaal onderwijs vind je tips en tools om je lessen (gedeeltelijk) op afstand mogelijk te maken. Eerder besprak ik al digitale werkvormen om voorkennis te activeren. Wil je dat jouw leerlingen op afstand samen ideeën of oplossingen bedenken? In deze blog vind je werkvormen om digitaal te brainstormen.
Geschreven door
Marit Rooijakkers
1. Wat is het doel van de digitale brainstorm?
Om te zorgen dat je leerlingen zo betrokken mogelijk zijn, is het goed als het doel van de brainstorm helder is. Zorg dat je leerlingen echt begrijpen waaróm zij gaan brainstormen. Dat heeft een positief effect op de motivatie van je leerlingen.
Wil je samen een coronaproof klassenactiviteit verzinnen? Of moet elk groepje leerlingen een onderwerp voor het profielwerkstuk of een vlogproject voorstellen? Bespreek niet alleen dit gewenste eindresultaat, maar ook waarom het belangrijk is dat je leerlingen zoveel mogelijk ideeën verzamelen. Dus: wat gaan jullie na de brainstorm met al die ideeën doen? (Meer hierover lees je volgende week in blog deel 2).
Tip
Geef je leerlingen al vóór de brainstorm start de gelegenheid om vragen te stellen. Bespreek die eventueel ook klassikaal.
2. Voorbereiding: maak brainstormafspraken
Ga jij met de hele klas brainstormen? Of gaan je leerlingen in kleine groepjes met elkaar in conclaaf? In beide gevallen is het nuttig als ze van tevoren weten wat jij van ze verwacht. Communiceer dit dan ook van tevoren duidelijk. Dus: wie zit in welk groepje? Wie is de facilitator? De belangrijkste brainstorm-regel ken jij wellicht al: alle ideeën zijn welkom! Vergeet hem niet aan je leerlingen mee te geven.
Huiswerk als voorbereiding op de brainstorm
Werk je met Learnbeat? Dan kun je deze afspraken en op verschillende manieren over de bühne brengen en opgeven als voorbereidend huiswerk. Dat kan als leestekst, maar je kunt ook een leuke videoboodschap opnemen waarin je de ‘brainstormafspraken’ uitlegt. Stel er daarna vragen over, zodat je leerlingen de stof verwerken. Je kunt deze regels natuurlijk ook samen behandelen aan het begin van je les les met een interactieve presentatie.
Tip
Vergeet niet om van tevoren te vertellen hoe lang elk onderdeel van de brainstorm duurt. Werk je met Learnbeat? Dan kun je bijvoorbeeld per opgave erbij zetten “Neem maximaal 5 minuten voor dit onderdeel”.
3. Voorbereiding: kies je digitale werkvormen en tools om te brainstormen
Werken jullie op school met MS Teams, Google Classroom of Zoom? Dan kun je een videoconferentie openzetten voor de hele klas, of per groepje leerlingen. Hierin kun je het ‘overleg’ gedeelte doen. Daarnaast kun je een andere (gratis) digitale tool openen waarin jullie digitale post-its ophangen op een muur (zoals Mural), een mindmap maken of een tekening (zoals Mindomo of Miro).
In een videocall waaraan veel mensen deelnemen is (door elkaar) praten soms lastig. Kies dan voor de chatfunctie, het jam whiteboard in Google Meet of een andere digitale tool om ideeën aan te dragen.
Tip
Kies eerst de werkvorm waarin je de brainstorm wilt doen. Vervolgens kies je de digitale tool die daarbij past.
4. Technieken om creativiteit te stimuleren
Juist op afstand kunnen je leerlingen misschien een duwtje in de rug gebruiken om out of the box te gaan. Door technieken in te zetten die creativiteit stimuleren, help jij je leerlingen om hun probleem of vraag van verschillende kanten te benaderen. Dat komt de output van jullie brainstormsessie ten goede!
Zes denkhoeden
Een bekende brainstorm-methode is de benadering van de zes denkhoeden van Edward de Bono. Met deze techniek kan een groep op een effectieve manier tot oplossingen uit meerdere invalshoeken komen. Elke hoed staat voor een bepaalde benadering, bijvoorbeeld ‘gebaseerd op feiten en informatie’ en ‘vanuit emotie’.
Slak of spiderman
Maar wellicht zijn er methodes die meer tot de belevingswereld van jouw leerlingen spreken? In de superhelden-benadering stel je steeds de vraag “Hoe zou elk van deze superhelden dit probleem oplossen?” Of: neem dieren of voorbeelden uit de natuur als inspiratiebron. Bied je leerlingen de namen van willekeurige dieren digitaal aan. Laat ze elk één daarvan uitkiezen en vervolgens zoveel mogelijk woorden opschrijven die in hun hoofd opkomen. Leuk om vervolgens van een paar leerlingen klassikaal te bespreken wat zij hebben opgeschreven!
Omgekeerd brainstormen
Een andere leuke vorm is de omgekeerde brainstorm. Hierin verzinnen jullie oplossingen voor het tegenovergestelde doel. Wil je ideeën genereren voor een leuke (digitale) activiteit voor je mentorleerlingen? Laat ze dan bedenken wat ‘een zo stom mogelijke activiteit voor de mentorklas’ is. Op die manier worden juist de ‘succesfactoren’ inzichtelijk.
5. Ideeën genereren en digitaal bijhouden
Juist als jullie niet met z’n allen samen in het klaslokaal kunnen brainstormen komt een digitaal schoolbord van pas. Werkt jullie school met Google Classroom? Dan kun je in Google Meet tijdens de online samenkomst gebruik maken van hulpmiddel jamboard.
Werk je niet met Google Education en Meet? Dan zijn er andere whiteboard-apps beschikbaar. Bijvoorbeeld Miro, Mural of AWW-app (a Web Whiteboard-app). In de gratis versies kun je meestal niet videobellen, maar soms wel chatten. En natuurlijk kun je zo’n app inzetten naast jullie andere conference call tool, zoals MS Teams of Zoom.
Tip
Gebruik niet teveel externe apps tegelijk, om te voorkomen dat je leerlingen veel moeten schakelen tussen tabbladen. Zo houden ze het overzicht.
Oefening baart kunst!
Als je dit blog gelezen hebt, heb je misschien een aantal tools en werkvormen voor een digitale brainstormsessie leren kennen. Denk jij nu: “tsjonge dat is best veel werk, zo’n digitale brainstorm?” Begin dan gewoon klein, bijvoorbeeld met 1 stapje van deze 5. Zo kunnen jij en je leerlingen eerst even wennen en ervaren hoe het gaat. bevalt het goed? Dan kunnen jullie daarna een keer wat uitgebreider brainstormen.
Tip
Ga met je klas brainstormen over hoe samen digitaal brainstormen nóg leuker, beter en effectiever kan worden.
Ga zelf aan de slag met brainstormen en andere digitale werkvormen
Heb je de smaak te pakken? In onze Checklist: digitale werkvormen en tools voor het onderwijs vind je een handig overzicht van tools, apps én voorbeelden om die in te zetten in jouw les.
Checklist: Digitale werkvormen en tools voor het onderwijs
Bij Learnbeat bloggen wij regelmatig over werkvormen voor digitaal onderwijs. In de handige ‘Checklist: Digitale werkvormen en tools voor het onderwijs‘ zetten we alle tools en werkvormen met hun toepassing op een rij. Vraag de checklist hier gratis aan:
