Wat is het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie en wat heb je als docent hieraan?

“Als je geen zin hebt, moet je die maar maken!” Het is een veelgehoorde kreet als het gaat om huiswerk maken. Toch is er een verschil tussen ‘gemaakte zin’ en ‘zin uit jezelf’. In deze blog leggen we je het verschil uit tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Ook bespreken we wat de impact is van beide soorten motivatie in het onderwijs, zodat jij daar als docent je voordeel mee kunt doen.

Geschreven door

Maj Hansen

Wat is extrinsieke motivatie?

Bij extrinsieke motivatie zijn het vermijden van sancties of het streven naar een beloning belangrijkere drijfveren dan nieuwsgierigheid of interesse.

Bij extrinsieke motivatie wil je iets bereiken als gevolg van externe factoren. Dus bijvoorbeeld omdat er een beloning in het vooruitzicht staat. Of omdat er een competitief element in het spel is. Bijvoorbeeld: een leerling wil een hoog cijfer halen om beter te zijn dan een klasgenoot.

Ook het vermijden van negatieve gevolgen is extrinsieke motivatie. Dan leert een leerling puur omdat hij niet wil blijven zitten.

Wat is intrinsieke motivatie?

Intrinsieke motivatie wil zeggen dat je iets uit jezelf wilt bereiken.

Een leerling maakt dan opdrachten omdat ze het zelf leuk vindt om iets nieuws te leren over geometrie. De drijfveer is hier oprechte nieuwsgierigheid. Intrinsieke motivatie is iets wat je niet bij iemand af kunt dwingen. Maar je kunt wel iemand de ruimte geven om die motivatie te vinden. Bijvoorbeeld door mogelijkheid te geven voor eigen inbreng en eigen interesses.

Zelfdeterminatie

Volgens de zelfdeterminatietheorie van Canadese wetenschappers Richard Ryan & Edward Deci raken mensen uit zichzelf gemotiveerd als voldaan wordt aan drie voorwaarden:

autonomie: je hebt het gevoel dat je uit vrije wil iets doet.
competentie: je hebt het gevoel dat je vooruitgang boekt.
verbondenheid: je hebt het gevoel dat je ergens bij hoort.

Leerlingen die intrinsiek gemotiveerd zijn, kunnen zelfstandiger werken

De effecten van intrinsieke motivatie zijn sterker dan die van extrinsieke motivatie. Het is een duurzamer soort motivatie, omdat er geen constante druk van buitenaf opgelegd hoeft te worden om voortgang te boeken. Als docent is dit belangrijk om je van bewust te zijn. Want leerlingen die meer intrinsieke motivatie ervaren, zijn ook meer betrokken bij het leerproces. En ze zitten vaak beter in hun vel. Terwijl leerlingen die alleen werken vanuit extrinsieke motivatie iets doen omdat het verplicht is. Het gevolg is dat wanneer de controle verdwijnt, het gewenste gedrag ook ophoudt.

Motivatie tijdens de schoolsluiting

Bij Learnbeat horen we van sommige scholen dat zij leerlingen verplichten toch naar school te komen, als blijkt dat ze thuis te weinig voor school doen. Die leerlingen pakken het niet zelfstandig op en de ouders zijn niet in de gelegenheid het af te dwingen. Komen leerlingen niet in de online les omdat ze niet willen? Of heeft het te maken met de beschikbaarheid van een device thuis? Het is goed om de reden te achterhalen en zo een gebrek aan motivatie te ondervangen.

Hoe zit het met motivatie in het onderwijs?

Gebrek aan motivatie, intrinsiek of extrinsiek, heeft impact op schoolresultaten. Maar het ligt genuanceerder dan dat. Ook motivatie die alleen van buitenaf komt, kan op lange termijn nadelig werken. Leerlingen kunnen dan hun nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie verliezen. Hoewel je intrinsieke motivatie niet bij iemand ‘kunt forceren’, kun je leerlingen wel stimuleren. En je kunt als docent een omgeving proberen te creëren waar wordt voldaan aan de drie voorwaarden van autonomie, competentie en verbondenheid. Op die manier kunnen leerlingen zelf motivatie vinden. In het blog ‘6 tips om je leerlingen te motiveren voor school’ lees je alles over het stimuleren van leerlingen en ze te helpen hun motivatie te vinden.

Motiveren in de praktijk

Wil je op een rijtje hebben wat jij als docent kunt doen in de praktijk om je leerlingen intrinsiek te motiveren, ook op afstand? Vraag dan de checklist Motiveren: do’s & don’ts aan, met daarin overzichtelijke tips voor docent en leerlingen.