Goede toetsvragen: zo maak je ze
Zelf toetsen maken is nog een hele uitdaging. Zeker als je wilt dat je toets van degelijke kwaliteit is. Dat betekent: betrouwbaar, valide, effectief en transparant. Een toets die meet wat je wilt meten en die duidelijk is voor je leerlingen. Om je hierbij te helpen geven we je een aantal tips voor het maken van goede toetsvragen.
1. Maak er geen leesoefening van
Zorg dat je vraag to the point is, geen overbodige informatie bevat en geen leesoefening of puzzel wordt. Dan test je namelijk niet wat de leerling kan of weet. Met zo’n vraag test je alleen of de leerling goed is in leesvaardigheid.
2. Verwijs niet naar andere vragen
Eén van de verschillen tussen een toets en ‘gewoon’ lesmateriaal is dat normaal lesmateriaal vaak voortbouwt op, of verwijst naar, eerder gemaakte opgaven. In een toets is het belangrijk dat vragen onafhankelijk van elkaar te maken zijn. Als een leerling dan vraag 1 niet begrijpt, beïnvloedt dat de rest van de vragen die hij maakt. Dat zou oneerlijk zijn. Een bijkomend voordeel: het maakt het ook makkelijker om verschillende versies van een toets te maken. Als je met Learnbeat werkt kun je met de door jou ingevoerde opgavensets eenvoudig meerdere versies genereren.
3. Bouw de complexiteit op
Je kunt wel structuur aanbrengen in de toets door te kijken naar de complexiteit van je vragen. Overweeg om de moeilijkheid van de vragen op te bouwen: zo laat je kandidaten even op gang komen. Dat kan ook per subonderdeel of onderwerp. Het geeft leerlingen vertrouwen als ze al een aantal vragen kunnen beantwoorden voor de rest van de toets. Zie het als een soort warming-up.
4. Begin vanuit het antwoordmodel
Bij open vragen is het belangrijk dat je van te voren een antwoordmodel met beoordelingsmodel opstelt. Doe dit niet pas bij het nakijken. Zo bepaal je vooraf welke onderdelen genoemd moeten worden en hoeveel punten deze waard zijn. Dat is belangrijk voor de betrouwbaarheid bij het beoordelen. Daarnaast kun je meteen de vraagstelling beoordelen. Klopt de formulering? Kunnen leerlingen die de stof hebben geleerd deze vraag nu op dezelfde manier beantwoorden?
5. Baken je open vragen af
Voor de transparantie van je toets is het belangrijk dat je open vragen duidelijk afbakent. Geef richtlijnen voor het antwoord. Specificeer wat je wil weten van de leerling en hoelang en hoe uitgebreid het antwoord moet zijn. Als de vraag erg complex is, kun je leerlingen handvatten toereiken door aan te geven welke begrippen ze moeten gebruiken in hun antwoord.
6. Wees duidelijk in je instructie
In het algemeen geldt voor het maken van toetsen: wees transparant. Geef aan hoeveel punten leerlingen kunnen behalen voor een vraag. Leerlingen presteren namelijk beter als ze weten waarop ze worden afgerekend. Een goed begin is het halve werk. Geef aan het begin van de toets aan hoeveel vragen deze bevat, of leerlingen hulpmiddelen mogen gebruiken en hoeveel tijd ze hebben.
7. Gebruik verschillende vraagvormen
Gesloten vragen zijn handig om te gebruiken in een toets. Want: de digitale leeromgeving kijkt deze automatisch na. Heb je moeite met meerkeuzevragen formuleren? Deze blog behandelt de grootste vooroordelen over meerkeuzevragen. Als je varieert in vraagvormen kun je makkelijker op verschillende niveaus de kennis van je leerlingen testen. Bovendien ondervang je zo ook de eventuele zwaktes van bepaalde vraagvormen. Als je werkt met Learnbeat kun je kiezen uit wel 16 soorten werkvormen.
8. Beoordeel je antwoordopties
Bij gesloten vragen als meerkeuzevragen is het belangrijk om kritisch te kijken naar je afleiders (de foute antwoordopties). Zijn ze niet te makkelijk weg te strepen door degene die de toets maakt? Zorg dat je ze op dezelfde manier formuleert als het goede antwoord. Maar let ook op dat ze niet in een grijs gebied liggen waardoor ze ook als verdedigbaar goed antwoord uit de bus kunnen komen.
9. Test je idee voor een vraag eerst formatief
Ga je met een nieuwe (digitale) vraagvorm werken? Leg die dan eerst voor aan je leerlingen zonder dat die meetelt voor een cijfer. Op die manier zie je wat voor antwoorden leerlingen geven. Dat geeft jou weer tools om de vraag aan te scherpen. Je kunt deze vraag dan met andere gegevens inzetten in de summatieve toets of bijvoorbeeld in een parallelklas gebruiken.
10. Laat je toets controleren door een ander
Toetsen maken blijft mensenwerk. Laat daarom een collega je toets checken. Een ander haalt altijd nog wel wat slordigheidjes en onduidelijkheden uit jouw toets. Het is fijn als het niet een leerling is die daarop vastloopt. En op die manier wordt de toets zo effectief en valide mogelijk.
11. Evalueer je toets naderhand
Na het afnemen van de toets is het goed om nog eens kritisch naar de vragen te kijken. Zijn bepaalde vragen door veel leerlingen slecht gemaakt? Dan is het misschien goed om deze aan te passen of te vervangen. In dit interview vertelt docent Anka van Nijnatten aan Learnbeat hoe zij snel een vraag aanpast na een toets als blijkt dat heel veel leerlingen de vraag verkeerd begrepen hebben.
Veilige en efficiënte toetsen maken met Learnbeat
Toetsvragen opstellen is een uitdaging die een digitale leeromgeving als Learnbeat makkelijker voor jou kan maken. Je kunt kiezen uit meerdere vraagtypen en gesloten vragen worden automatisch nagekeken. De resultaten zie je in één oogopslag op learning analytics dashboards.
Ervaar de voordelen van digitaal toetsen
Heb jij ideeën opgedaan voor goede toetsvragen en ben je benieuwd hoe die er in een digitale leeromgeving uit zouden zien? Bekijk de toetsomgeving van Learnbeat in een gratis proefaccount.
