Begrijpelijk taalgebruik in je eigen lesmateriaal: zo doe je dat

In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Herken je dit bij jouw leerlingen? Als docent wil je hier natuurlijk rekening mee houden. Vooral als je zelf je eigen lesmateriaal maakt. In dit blog lees je praktische tips om te zorgen dat iedereen jouw lesmateriaal begrijpt.

  Geen tijd om het hele blog te lezen? Download direct het Stappenplan Zelf lesmateriaal maken.

Hoe zit het met laaggeletterdheid in jouw klas?

Een kwart van de 15-jarigen in Nederland was ongeletterd in 2018, zo bleek uit onderzoek van Programme for International Student Assessment (PISA). Een laaggeletterde kan lezen en schrijven, maar begrijpt een eenvoudige tekst niet. Het leesniveau is te laag om helemaal mee te doen in de samenleving. Daarom is het belangrijk dat je als docent rekening houdt met deze doelgroep.

Gebruik bekende woorden en meer tips

Maak je zelf lesmateriaal? Formuleer je zinnen op een manier die iedereen begrijpt.

4 tips voor formuleren: 

• gebruik bekende en makkelijke woorden 
• herhaal dezelfde woorden 
• formuleer zinnen kort en helder 
• schrijf actief 

Stimuleer het leerproces met een simpele lay-out

Houd, naast tekst, ook rekening met de vormgeving:

Lay-out 

Een simpele lay-out stimuleert het leerproces. Maak het simpel en houd het geheel overzichtelijk. Dat geldt zeker voor digitale teksten. 

Beeld

Gebruik je beeld? Kies dan beeld dat de tekst ondersteunt. ‘Leuke’ afbeeldingen die niks toevoegen leiden af, dus laat deze liever weg.

Structuur 

Geef structuur aan informatie door titels en kopjes te gebruiken. Hiermee maak je alinea’s automatisch korter en wordt het geheel overzichtelijker voor de leerling. Dit helpt leerlingen om informatie sneller te vinden en het te koppelen aan de juiste context.

Geef je bèta- of gammavakken? Houd je uitleg kort

Taal beperkt zich niet tot taalvakken. Wees je daarom bewust van de hoeveelheid taal in een wiskundesom, of in de uitleg van een praktische opdracht. Zorg dat taal geen drempel voor leerlingen wordt om de opdracht te begrijpen. Op die manier vraag je minder van de leesvaardigheid van leerlingen, en krijgen leerlingen die tekstueel zwakker zijn meer ruimte om te leren. Laat daarnaast onderwerpen op verschillende momenten en manieren naar voren komen. 

Digitaliseer taken om jezelf als docent te ontzorgen. Er blijft dan meer tijd over om maatwerk te bieden aan leerlingen die dit nodig hebben.

Moeilijke woorden en vaktermen in de lesstof

Sommige onderwerpen zijn lastig uit te leggen in eenvoudige taal. Vakken zoals geschiedenis en NaSk bevatten nu eenmaal veel vaktermen. Wees je dus ook in dit geval bewust van het taalniveau van je leerlingen. Beschrijf moeilijke woorden mondeling en geef voorbeelden. Verwerk daarna de stof in diverse werkvormen.

Breng afwisseling in je opdrachten 

Learnbeat biedt verschillende digitale vraagvormen waarmee je leerlingen oefenen met de stof. Gebruik daarom naast tekst ook illustraties, video en geluid. Zo houd je rekening met individuele verschillen tussen leerlingen. Dit blog vertelt je hoe je verschillende werkvormen inzet.