Tips om de talenten van neurodivergente leerlingen te benutten

door Anna op 23-59

<span id="hs_cos_wrapper_name" class="hs_cos_wrapper hs_cos_wrapper_meta_field hs_cos_wrapper_type_text" style="" data-hs-cos-general-type="meta_field" data-hs-cos-type="text" >Tips om de talenten van neurodivergente leerlingen te benutten</span>

In elke klas zitten leerlingen met unieke talenten en behoeften. Sommige van hen zijn neurodivergent, wat betekent dat hun brein anders werkt dan van de meeste van hun klasgenoten. In dit blog vind je praktische tips om als docent je les makkelijker aan te passen aan leerlingen met autisme, ADHD, hoogbegaafdheid en meer. Hoe kun je hen ondersteunen en hun talenten benutten? Door te begrijpen waar hun kracht ligt en wat zij in de les nodig hebben, creëer je een leeromgeving waarin ook zij zich thuis voelen.

6 van jouw leerlingen zijn neurodivergent

Ongeveer 20% van de mensen in Nederland is neurodivergent, schreef het NRC in februari ‘24. Neurodiversiteit is een brede term voor leerlingen met ADHD, autisme, dyslexie of hoogbegaafdheid. Hoogstwaarschijnlijk zitten er in jouw klas ook meerdere leerlingen met een ‘ander’ brein. Elk neurodivergent brein heeft sterke kanten en unieke talenten. Denk aan creativiteit, snel verbanden kunnen leggen of sterk visueel denken. Toch passen deze leerlingen niet altijd goed in het schoolsysteem, waardoor ze soms vastlopen. Daarom is het belangrijk om als docent te kijken wat voor deze leerlingen wél werkt.

De unieke talenten van neurodivergenten

Neurodivergente mensen zijn onmisbaar in de maatschappij, omdat ze problemen vaak vanuit een ander perspectief bekijken. Zo kunnen leerlingen met ADHD snel schakelen en creatieve oplossingen bedenken. Leerlingen met dyslexie hebben vaak een sterk ontwikkeld visueel geheugen en denken meer in beelden, waardoor veel van hen goed zijn in bijvoorbeeld visueel ontwerp of kunst. Leerlingen met autisme blinken uit in detailgerichtheid en analytisch denken, wat hen helpt om patronen te herkennen die anderen over het hoofd zien. Hoogbegaafde leerlingen ontrafelen weer gemakkelijk complexe vragen en bedenken innovatieve ideeën, terwijl hoogsensitieve leerlingen waardevolle sociale signalen en groepsdynamieken aanvoelen. Kortom, stuk voor stuk talenten die allemaal van toegevoegde waarde zijn in de klas. 

Hoe laat jij deze leerlingen floreren?
   Leerlingen met ADHD zijn creatief en energiek. Geef deze leerlingen uitdagende en afwisselende opdrachten en communiceer duidelijk over deadlines en prioriteiten. Ze werken beter in korte periodes. Organiseer daarom korte studiemomenten met ruimte voor regelmatige pauzes. Verder kunnen ze in groepen opvallen doordat ze doorgaans graag de leiding nemen.
 
   Leerlingen met autisme zijn gedetailleerd en analytisch. Geef deze leerlingen een rustige, gestructureerde werkomgeving en zorg voor duidelijke verwachtingen. Laat ze werken aan taken die precisie vereisen. Ze kunnen hun ei goed kwijt met bijvoorbeeld onderzoeksvaardigheden. In tegenstelling tot een leerling met ADHD houdt een leerling met autisme van voorspelbaarheid en routine. Zij vinden het vaak fijner om individueel te werken dan in t weetallen of groepjes.
 
   Leerlingen met dyslexie zijn creatief en probleemoplossend. Opdrachten met lange stukken tekst kun je beter niet aanbieden. Gebruik visuele hulpmiddelen zoals infographics en video's om informatie over te brengen. Opdrachten zoals het maken van een moodboard of het opnemen van een video werken goed voor leerlingen met dyslexie.

TIP

In Learnbeat voeg je in een handomdraai visuele elementen toe aan je les,
zoals afbeeldingen en filmpjes.

   Hoogbegaafde leerlingen zijn snel van begrip. Geef hen meerdere uitdagende projecten en de vrijheid om deze zelfstandig aan te pakken. In klassikale discussies mengen ze zich hoogstwaarschijnlijk probleemloos in het gesprek. Wat deze leerlingen demotiveert is routinewerk of eenvoudige taken. Verder delen hoogbegaafde leerlingen, in tegenstelling tot hoogsensitieve leerlingen, minder graag persoonlijke verhalen. Houd hier dus rekening mee tijdens bijvoorbeeld reflectiemomenten.

TIP

In Learnbeat kunnen leerlingen op eigen houtje werken en zelf het tempo bepalen. Ook kun je gemakkelijk extra opdrachten open zetten voor specifieke leerlingen.

   Hoogsensitieve leerlingen zijn empathisch en zorgzaam. Geef emoties de ruimte en forceer ze niet om iets te doen wat ze niet willen. Zorg voor rustige momenten in de klas. Te veel lawaai of sociale druk kunnen hen overweldigen. Het doen van gedetailleerde observaties kun je goed aan deze leerlingen overlaten, hier bijten ze zich graag in vast.

Maar vooral geldt: iedere leerling is verschillend. Ga daarom ook met de leerlingen zelf in gesprek over wat ze nodig hebben. Leerlingen die het lastig vinden om hierover te praten, kun je een ‘breinhandleiding’ in laten vullen waarin je vragen stelt over hoe zij het liefst leren. Zo creëer je een open sfeer waarin ze zich veilig voelen om naar jou toe te gaan met wensen of problemen.

TIP

Pas je lesmateriaal op een eenvoudige manier aan op verschillende type leerlingen, door meerdere versies van (huiswerk)opdrachten te genereren met ChatGPT.