6 tips om je leerlingen te motiveren voor school

Je kent ze wel: soms heb je zo’n leerling die nooit bijdraagt aan een gesprek of discussie in de klas. Die altijd pas op het laatste moment zijn huiswerk af heeft. In deze coronacrisis moeten leerlingen zichzelf ook nog eens thuis motiveren voor hun schoolwerk. Als docent zie jij vast een aantal leerlingen die die motivatie niet kan opbrengen. Hoe zorg je ervoor dat je ook deze leerlingen kunt activeren? Gebruik deze 6 tips en creëer een motiverende sfeer in je lessen.

Geschreven door

Maj Hansen

Hoe motiveer je je leerlingen?

Een onderzoek van de VO-raad over motivatie op school formuleert de volgende principes voor het bevorderen van intrinsieke motivatie:

Bied keuzevrijheid en geef daarbij voldoende structuur
Maak ruimte voor talenten en interesses
Zorg voor voldoende uitdaging
Laat voortgang zien en geef feedback op het proces
Toon waardering
Investeer in goede relaties

Aan de hand van deze principes geven we hier 6 tips waarmee je de intrinsieke motivatie van je leerlingen een boost geeft:

1. Laat leerlingen kiezen

Keuzevrijheid draagt bij aan motivatie. Maar je wilt leerlingen ook de nodige begeleiding geven. Door vanuit dezelfde leerdoelen een aantal verschillende opdrachten aan te bieden geef je leerlingen de vrijheid om te kiezen hoe ze stof willen verwerken. Maar ook de mate en vorm van instructies kun je afstemmen op wat past bij een (groepje van) leerlingen. De ene leerling heeft meer begeleiding nodig dan de ander. Daarom kun je ze bijvoorbeeld laten kiezen of ze een stappenplan gebruiken om een vraagstuk op te lossen, of juist zelfstandig willen werken.

Werk je met Learnbeat? Dan kun je eenvoudig differentiëren op niveau. Veel digitaal lesmateriaal in deze leeromgeving is adaptief, waardoor de leerling automatisch op maat kan oefenen.

2. Maak ruimte voor talenten en interesses van de leerling

Geef opdrachten die aansluiten op de belevingswereld. Op die manier zien leerlingen het nut in van een opdracht en zullen ze sneller intrinsiek gemotiveerd zijn om zich hiervoor in te zetten. Een mooie manier om leerlingen echt hun persoonlijke interesses te laten verkennen is vloggen. Met vlogs kunnen leerlingen op verschillende manieren opdrachten voor allerlei vakken maken.

Je verzamelt de opdrachten in het portfolio van Learnbeat. Sta ook open voor input van leerlingen, en moedig ze aan met initiatieven te komen.

3. Daag ze uit

Om leerlingen uit te dagen moet je ten eerste weten hoe ze ervoor staan. Dit kan heel gericht met de learning analytics dahsboards van Learnbeat. Niet alleen jij ziet hoe je leerlingen ervoor staan, maar je leerlingen zien dat zelf ook. In plaats van in het wilde weg te leren, kunnen ze gericht oefenen op de onderdelen die ze nog niet beheersen. Dit geeft focus.
Ook door middel van differentiëren (zie punt 1) kun je uitdaging bieden. Geef bijvoorbeeld aan het einde van een les verdiepingsopdrachten aan de leerlingen die hieraan toe zijn.

Zelf richting geven aan het leerproces
Het is belangrijk om leerlingen het idee te geven dat ze zelf richting mogen geven aan hun leerproces, binnen de kaders natuurlijk. Dit sluit ook aan bij de 21ste-eeuwse vaardigheid eigenaarschap geven aan de leerling. Laat ze hun nieuwsgierigheid volgen en interesses verkennen, en zorg hierbij voor structuur. Geef inzicht in voortgang en stimuleer ze om samen te werken.

Werken jullie met een digitale leeromgeving waarin leerlingen hun eigen voortgang zien, zoals Learnbeat? Dan weten ze precies op welke onderdelen ze nog wat extra oefening kunnen gebruiken.

4. Laat zien wat ze af hebben en wat nog niet

Dat sluit ook aan op het volgende punt: het motiveert leerlingen dat ze precies weten hoe ver ze zijn en hoe ze ervoor staan. Je kunt op verschillende manieren zorgen dat leerlingen zelf zien dat ze progressie maken.

Geef formatieve toetsen in plaats van summatieve toetsen
Dit is onderdeel van een leergerichte aanpak. Je kijkt naar de mate waarin een leerling vooruit is gegaan, in plaats van hoe ver hij of zij nu is. Afrekenen op prestaties en constante vergelijking met anderen kan demotiverend werken. Met formatieve toetsen moedig je leerlingen juist aan om te reflecteren op wat beter kan. Leerlingen kunnen zien dat ze stappen maken, en dat elk stapje vooruit telt.

Dashboards die voortgang en resultaten tonen
Werken jullie met de digitale leeromgeving Learnbeat? Dan zien zowel de docent als de leerling zelf precies hun vorderingen en resultaten in de handige learning analytics dashboards. Docent BWI Ludwig van Aagten werkt op Vakcollege Maarsbergen met Learnbeat en zegt: “het motiveert leerlingen enorm dat ze zelf zien hoe ver ze zijn”.

Gebruik de studieplanner van Learnbeat
Door te werken met de studieplanner hebben je leerlingen goed overzicht van wat er elke week gedaan moet worden. Als docent koppel je de opdrachten aan de planner. Je leerlingen navigeren zo meteen naar de goede onderdelen. En ze zien precies hoever ze zijn. Een voortgangsbalk laat zien wanneer ze 100% gedaan hebben. Dat werkt motiverend!

5. Toon waardering

Stilstaan bij succesmomenten, hoe klein ook, is enorm belangrijk om gemotiveerd te blijven. Dat pas je als docent vast al toe tijdens je lessen, maar geldt op afstand natuurlijk ook. Feedback, feed up en feedforward zijn daarbij belangrijk. In Learnbeat kun je met de feedback-knop inhoudelijk commentaar geven op een opdracht. Zo ziet een leerling niet alleen of iets goed of fout is, maar ook hoe dat komt en wat hij of zij daaraan kan doen. Maar geef ook eens een compliment als feedback. Sommige leerlingen bijten zich misschien alleen vast in de dingen die niet goed gaan. Zo’n moment van bevestiging kan een leerling toch weer wat motivatie geven.

6. Investeer in goede relaties

Om te zorgen dat je dit bovenstaande teweeg kunt brengen is het belangrijk dat leerlingen zich durven te uiten in je klas. Zorg dus voor verbinding. Breng je enthousiasme over. Verplaats je in de leerling zodat je ook weet waar een eventueel gebrek aan motivatie vandaan komt. Kortom, zorg dat de leerling zich op zijn plek voelt.

Interactie
Betrek je leerlingen bij de les met een interactieve presentatie. Zo kun je op informele wijze, met een quiz of poll, een onderwerp introduceren. Of je kunt op die manier peilen wat aanspreekt bij je leerlingen.

Persoonlijke aandacht?
Juist in deze ongewone tijden van afstandsonderwijs kampen veel leerlingen met motivatieproblemen. Ook leerlingen die normaal gesproken altijd erg gemotiveerd zijn hebben het nu wel eens lastig. We horen van veel mentoren dat zij wat extra aandacht aan hun leerlingen besteden, bijvoorbeeld door regelmatig te videobellen. Of stuur je (mentor)leerlingen eens wat vrolijke post! Een leuk kaartje of briefje van je mentor krijgen werkt echt motiverend, deelt docent Engels Janine Wijn in dit interview.

Uitdaging, waardering en keuzeruimte helpen leerlingen hun motivatie te vinden

Door de suggesties uit deze tips toe te passen zorg je voor een motiverende sfeer. Hopelijk zien je leerlingen dan zelf het nut en de lol in van leren. Wil je nog eens op een rijtje hebben wat jij als docent kunt doen om je leerlingen (intrinsiek) te motiveren in de praktijk, ook op afstand? Vraag dan de checklist Motiveren: do’s & don’ts aan, met daarin overzichtelijke tips voor docent en leerlingen.